Voor de komende presentatie, Majda Vidakovic – Leftovers II, selecteerde de in Servië geboren kunstenares Majda Vidakovic een reeks sculpturen die zij in de afgelopen 3 jaar heeft gemaakt. Elk object heeft een serene kwaliteit; ze zijn gemaakt van natuurlijke materialen zoals hout, keramiek of karton. Hun overwegend monochrome kleuren houden diezelfde natuurlijke kwaliteit vast; de tinten variëren van zand tot beton. Elk van de werken is gemaakt van, of samengesteld uit gevonden voorwerpen.
Gedurende de 20ste eeuw struinden kunstenaars straten, rommelmarkten en schrootplaatsen af op zoek naar afgedankte voorwerpen met nostalgische of banale kwaliteiten om ze op te nemen in assemblages, ze te fotograferen of ze als zodanig tentoon te stellen. Vidakovic is niet op zoek naar nostalgie of banaliteit, ze lijkt specifiek gevonden voorwerpen te selecteren waarvan het potentieel nog niet volledig is benut. Neem bijvoorbeeld de poten van een sculptuur uit haar ‘Leftover’-serie. De twee structuren die de sculptuur in zijn geheel ondersteunen, deden ooit dienst als CD-rekken. Deze van hout gemaakte meubelstukken zijn ontworpen en gemaakt om tientallen jaren mee te gaan en uiteindelijk datgene te overleven waarvoor ze ontworpen waren. Een ander voorbeeld dat in meerdere van Vidakovic’s sculpturen te vinden is, zijn kartonnen pulpcontainers. Deze containers hebben een vreemde vorm en zijn gemaakt om een dure, breekbare inhoud in te bewaren, zoals televisies, stereo’s of keukenapparaten. Ze zijn gemaakt om te beschermen, maar zodra de inhoud eruit wordt gehaald, zijn ze zonder functie, maar nog steeds vol potentieel.
Wat voortdurend terugkomt in het werk van Vidakovic is de associatie met artefacten, fossielen, mystieke symbolen en relikwieën – verschillende soorten overblijfselen en sporen van de geschiedenis, die een materiële vorm aannemen. Welk materiaal het ook is, de behoefte om een object in zijn ‘onvolmaakte’ vorm te presenteren, door het een nieuw platform te geven, reflecteert op hoe zij met het verleden omgaat en waar zij vandaan komt.
Vidakovic legt de link met haar geboorteland Servië, een ‘overgebleven’ land van het huidige voormalige Joegoslavië – het land dat niet meer bestaat, maar voortleeft door herinneringen, monumenten, voorwerpen en architectuur. Na de Tweede Wereldoorlog werd het socialistische Joegoslavië geleid door Josip Broz Tito, die het land, dat op vele manieren was verwoest, opnieuw wilde opbouwen. Architecten en beeldhouwers kregen de opdracht monumenten en gebouwen te bouwen die dit nieuwe jonge land, ‘uit as gebouwd’, moesten voorstellen. Anders dan in het zogenaamde Oostblok onder leiding van de USSR, waar het sociaal-realisme als concept de boventoon voerde, omarmden Joegoslavische architecten en kunstenaars het brutalisme, een modernistische stijl die kort na de oorlog opkwam en precies op tijd kwam voor de wederopbouw van het land dat zich graag tussen twee werelden wilde vestigen, de westerse democratie en het communistische oosten.
Ongeveer een halve eeuw later hield Joegoslavië op te bestaan, maar zijn modernistische erfenis liet diepe sporen na. Hoe moeten we monumenten van het land dat het niet gehaald heeft, begrijpen? Kunnen ze worden bewaard zonder de context van hun oorsprong? Moet hun politieke context hun artistieke waarde beïnvloeden, zoals dat vaak gebeurt in “overgebleven JU-landen”? Met haar sculpturen en installaties wil Vidakovic geen antwoord geven op deze vragen, maar eerder wijzen op de complexiteit van wat zij leftover memorabilia noemt die verband houden met haar persoonlijke erfenis. Net als de abstracte monumenten die na de Tweede Wereldoorlog in voormalig Joegoslavië optimisme moesten uitstralen, wil Vidakovic die geest behouden door dezelfde esthetiek te volgen in haar keramiek en installaties. Met haar nieuwe reeks werken ‘Brutalist Sandcastles’ geeft ze deze efemere en fragiele gevonden voorwerpen een nieuwe ‘concrete’ status.
