De nieuwe performance, film en installatie van Buhlebezwe Siwani, ulwela amaza (2024), volgt een diep belichaamde choreografie die golft en stroomt op verschillende belangrijke locaties in Amsterdam, Middelburg en de omliggende wateren. Het werk onderzoekt hoe deze Nederlandse steden verbonden zijn met Blackness en leven, en wat bekend en onbekend is over de geschiedenis van aanwezigheid en verwijdering op deze plek. Deze tentoonstelling is te zien van 30 november tot en met 2 maart 2025.
Tegenover de horizonlijn als landschap, benadrukt de film portrettering, waarbij de zes performers, met wie de kunstenaar samenwerkt, worden weergegeven als tijdreizigers door meerdere tijdperken en dimensies. Hun vluchtige collectieve en solovoorstellingen kunnen worden gelezen als oproepen aan de mensen die onvrijwillig naar Nederland werden gebracht en die nu, in het heden, ervoor kiezen om te blijven.
Door de lange doorlopende erfenissen van slavernij, economie en culturele nalatenschap op te roepen, verstoort de performance de symbolen van VOC- en WIC- rijkdom en stelt het de fundamenten van het Museumplein ter discussie – een plek die ooit werd gebouwd om een van de eerste koloniale “wereld”tentoonstellingen te huisvesten, waarin mensen uit bezette gebieden werden tentoongesteld. Rituelen van verzet en verbinding worden herzien in het atelier van de “Hollandse Meester” Rembrandt, wiens schilderijen Zwarte mensen bevatten en die zijn werk maakte in een buurt die ooit werd bewoond door diverse gemeenschappen van kleur. De gebaren van de performers nemen ruimte in binnen de modernistische architectuur van de Bijlmer, onder het wakend oog van antikoloniale activist en verzetsheld Anton de Kom.
Van Amsterdam Centraal Station tot Middelburg navigeert Siwani’s film de routes en wortels van middelen en lichamen waarop de zogenaamde Gouden Eeuw is gebouwd. Middelburg, ooit een centrum van koloniale handel, is ook de plek waar schepen werden gebouwd en gerepareerd die duizenden ontvoerde mensen zouden vervoeren. Hier, aan zee en in de kerk – die zowel een instrument als een tegenstander van dergelijke gruweldaden is geweest – worden voorouderlijke rijken opgeroepen door sacrament en zang. Door deze infrastructuren opnieuw toe te eigenen, roept de performance de zielen van degenen die zijn verdreven tot rust en roept het de levenden op om getuige te zijn.
Op al deze manieren brengt Siwani’s meeslepende installatie en programma de levens en herinneringen naar de oppervlakte die een essentieel maar uitgewist deel vormen van het selectieve verhaal van deze plek. De wateren zijn beroerd, en ze spreken tot verschillende gevoeligheden, waarbij ze iedereen die kijkt en luistert betrekken.
VOC: Vereenigde Oostindische Compagnie; WIC: West-Indische Compagnie – beide koloniale handelsmaatschappijen werden opgericht in de vroege 1600s en meer dan een eeuw later ontbonden.
