Dieuwke Spaans – Marien Schouten

Op 20 oktober startte een spannende nieuwe editie in de reeks duo-presentaties in de galerie: Dieuwke Spaans nodigde Marien Schouten uit voor een tentoonstelling die de titel Portal and Figures kreeg. In het werk van beide  kunstenaars speelt het idee van verbinding een belangrijke rol. Verbinding in de tijd, als een vorm van ontwikkeling, of groei, maar ook verbinding als een ruimtelijk, architectonisch concept, de overgang van de ene ruimte naar de andere, of van de ene staat van zijn naar de andere. Een gezamenlijke tentoonstelling is in zichzelf een portal waarin nieuwe verbindingen tot stand kunnen komen. Tegenover dit wat meer formele begrip staat het idee van figures, dat begrepen kan worden als vormen die motieven worden, als een beeldtaal die is gebaseerd op een uniek vocabulaire van associaties.

Spaans: “Wat mij heel specifiek raakt in het werk van Marien is dat het formeel lijkt, maar juist ook sensitief en spiritueel is. Zo begrijp ik zijn werk in de context van deze tijd. Het verwijst weliswaar naar formele aspecten, maar gaat een  persoonlijke dialoog aan met de vraag naar wie we zijn. Dat sluit mooi aan bij de thema’s in mijn eigen werk dat draait om verlangen, transparantie, gezamenlijkheid.” De vormen in het werk van Spaans – dat kan bijvoorbeeld de contour van een Chanel-jurk zijn, maar ook een Duchamp-achtig sleutelgat – zeggen eigenlijk allemaal dat er een poort is naar een andere wereld, naar een ruimte achter de zichtbare ruimte, een ruimte die je intuïtief kunt benaderen. Haar werk gaat over het verlangen om door die poort te gaan. Of het nu keramische werken zijn, of collages en tekeningen, haar werk gaat steeds nadrukkelijker over het concept van de portal en de mogelijkheid van verbindingen die je in staat stellen de wereld te begrijpen.

Voor Marien Schouten is het maken van een gezamenlijke presentatie een spel van uiteenlopende autonome elementen. De open titel van de tentoonstelling is volgens Schouten een mooi vertrekpunt om uitdrukking te geven aan die wisselwerking. In de tentoonstelling laat Schouten een stalen hekwerk, als een zwaar hangend gordijn de ruimte diagonaal doorkruisen. Het hek is zelf een kunstwerk, sculptuur en architectuur tegelijk, maar het functioneert hier ook als een bemiddelaar, een verbindende factor. Het stuurt de waarneming, omdat het onmiskenbaar ingrijpt op de positie van de beschouwer en zo ook de dialoog tussen de werken van beide kunstenaars beïnvloedt. 

Hekwerken en rasters zijn vaste elementen in het werk van Schouten, en de doorlopende lijn in zijn werk draait om de verhouding tussen schilderkunst, architectuur en sculptuur. Zijn recente schilderijen kunnen gezien worden als een herovering van de figuur in het schilderij. Schouten: “Abstractie werd lange tijd gezien als reductie tot een essentie. Je kunt  abstractie echter ook zien als een beginpunt. De  middelen van de kunstenaar, materiaal, kleur en vorm zijn immers abstract. In die zin is alle kunst abstract en is figuratie slechts een specifieke vorm van abstractie. In mijn nieuwe schilderijen laat ik meer figuratieve associaties toe dan voorheen zonder dat het werk figuratief  wordt. Ik gebruik nu ook meer kleur. Tegelijkertijd lopen abstracte lagen in het werk, zoals het raster en het hek, ook door.”  De dunne lijnen van de rasters die op de achtergrond in zijn schilderijen nog altijd aanwezig zijn zijn de dragers waar Schouten de schildertoetsen als het ware overheen drapeert. In het maakproces resoneert voortdurend de echo van een oorspronkelijk beeld dat zich in het hoofd van de kunstenaar nestelde en dat steeds opnieuw om fysieke definiëring vraagt. 

Spaans: “Mijn interesse in het werk van Marien is gebaseerd op zijn vermogen om parallelle werelden te scheppen, en die op een heel associatieve, gevoelige manier invulling te geven. Zo’n stalen curtain van hem verdeelt de ruimte, en is misschien wel dwingend naar de beschouwer, maar voor mij is dat werk vooral de uitdrukking van het verlangen, van het feit dat je iets wil ontdekken.” Portal and Figures laat ons getuige zijn van het zintuiglijke avontuur dat het werk van Spaans en Schouten typeert, het verlangen om iets te  ontdekken.

Met dank aan het Mondriaan Fonds.