U bent van harte uitgenodigd voor de opening van LEVEL: een solopresentatie met spetterend nieuw werk van Ricardo van Eyk in de galerie op 6 september van 17:00 uur tot 20:00 uur.
Wat Ricardo van Eyk als geen ander kan: tegenovergestelde dingen laten clashen. In zijn werkwijze laat hij zich enerzijds leiden door formele principes als structuur, constructie, helderheid en anderzijds door het tachistische gebaar, de intuïtie, het ontsporen, wegglijden, vernietigen. In zijn atelier liggen de sporen van een nacht lang verf weg steken van het doek verspreid over de vloer. Het doet denken aan Philip Guston die aan het einde van een lange werkdag iets toevoegde aan een schilderij en er dan van overtuigd was dat hij het hele werk naar de kloten had geholpen om de volgende ochtend te ontdekken dat die ingreep het werk juist had ‘gemáákt’. Die vorm van (soms desperate) risico’s nemen en intuïtieve speculatie is organisch onderdeel van het werk van Ricardo van Eyk. Hij maakt het beeld door het eerst eindeloos laag voor laag op te bouwen om het vervolgens te ‘vernietigen’, niet in woede, ook niet volgens uitgekiende berekening, maar op zoek naar het moment dat het resultaat niet meer te beredeneren is, maar als schilderij ‘klopt’.
Het werk van Ricardo van Eyk wordt vaak als minimalistisch beschouwd. Die associatie is niet geheel onterecht, maar eigenlijk wortelt zijn werk vooral in de praktische en gestileerde vormen van minimalisme die we overal om ons heen in de openbare ruimte zien. Die ademt de sfeer van industriële productie in een wereld die gestuurd wordt door consumptie. Waar het klassieke minimalisme het objectieve, de herhaling en het onpersoonlijke nastreeft, wordt Van Eyk juist aangetrokken door de sporen van het subjectieve en het toevallige, zoals een afgedankte lichtreclame, de dakconstructie van een hangplek voor jongeren, verweerde muren, afgebladderde deuren, verbogen hekwerken, rare vlekken op het asfalt, graffiti. Zijn werk is doortrokken van zijn blik op de wereld om ons heen en hoe die wereld de condition humaine reflecteert.
Van Eyk presenteert zijn schilderijen vaak als onderdeel van een ruimtelijke interventie. Voor zijn derde solo-tentoonstelling in de galerie heeft hij besloten het ‘bouwen’ achterwege te laten en alleen schilderijen te laten zien, een presentatie zonder overkoepelend concept. Die recente schilderijen verraden een andere positie: deze keer lijkt Van Eyk de wereld van bovenaf te bekijken. Daarmee worden nieuwe structuren zichtbaar. Zo roept het schilderij OPERA (PLANE) II, 2024, associaties op met complexe knooppunten in snelwegen, uitvergroot en van bovenaf gezien, een beetje zoals je in google maps op een route in kunt zoomen. Het schilderij bestaat uit verschillende soorten gaas in glitsa waarop een patroon van lijnen en bredere banen te zien is. De stukken gaas zijn in laagjes over een spieraam met plexiglas gespannen. De transparantie van het plexiglas maakt dat alle sporen van de het werk proces als element in het werk meespelen: de verschillende tinten grijs, het wit van de lijm, het spiegelende van het plexiglas. Het resultaat is een sprankelend, bijna grafisch beeld.
De dynamiek van de tegenstelling levert een heel ander resultaat op in ‘Century’, 2024: hier is een ‘raster’ van rechthoeken de dominante structuur. Dat raster doet denken aan de rijen met kassen in het Westland. Het linnen dat op een houten plaat is gespannen is vervolgens met de ene laklaag na de andere bedekt. De laklagen zijn daarna weer zo uitgestoken dat het regelmatige rasterpatroon is ontstaan. Een ander, onregelmatig patroon van losse dunne lijnen doorsnijdt dat raster. Het uitsteken van de verf levert een prachtig beeld op van zilverig glanzende en matte delen in verschillende grijstinten. De materialen reageren op elkaar en de linnenstructuur popt als het ware weer op uit de ondergrond, in wolk-achtige vlekken. Figuratie en abstractie gaan in dit werk, dat bijna als een architectonische blauwdruk oogt, een wervelende dans met elkaar aan.
Hoe je het ook wendt of keert: er zijn altijd parameters die bepalen wat kennis is, en ook wat kunst is. Ooit was het vermogen om de zichtbare werkelijkheid zo getrouw mogelijk na te bootsen de reden om een object tot kunst te bestempelen. Toch hebben de ambachtelijke talenten van een maker, noch de in andere tijden geldende criteria voor de definitie van het begrip kunst, de discussie over wat kunst nu eigenlijk is kunnen doen verstommen. En misschien ligt daar wel een even uitdagend als ook risicovol gegeven: het niet kunnen vatten in woorden van de ervaring die een kunstwerk kan oproepen, het gevoel iets bijzonders te zien, horen, ruiken, proeven, voelen. Het feit dat het kunstbegrip zich niet in woorden laat vangen, dat het een moeilijk te omschrijven vorm van kennis is, draagt het risico in zich van mystificatie enerzijds en anderzijds dat er zoiets als een recept voor ‘kunst’ zou zijn. Dat kunst een vorm van kennis is die, anders dan wetenschappelijke kennis, uiteindelijk niet zozeer gericht is op nuttigheid, maar op het avontuur van de speculatie, wordt duidelijk in LEVEL, een titel die een palindroom is, en die tegelijk in de betekenis een beweging suggereert die symmetrisch is: dwars door de tijd heen, dwars door bestaande structuren heen, van beneden naar boven, van links naar rechts, van diagonaal naar diagonaal en omgekeerd. In LEVEL diept Ricardo van Eyk niet alleen de schilderkunst uit, maar maakt hij onderliggende patronen in de ervaring van onze omgeving zichtbaar. Het clashen in LEVEL gaat in feite over het kijken zelf en de presentatie is daarmee een ode aan de open blik.
